Virüs Nedeniyle Alınan Tedbirler Kapsamında Uzun Zamandır Evdeyiz. Çünkü hava almak ve gezmek ihtiyaci dişinda dişari çikmami gerektiren bir neden yok. Çünkü alişverişimi evde koltuğumda oturarak yapiyorum. Aldiğim ürün kapima 24 saat içinde geliyor…

Son günlerde yaşanan virüs salgını nedeniyle, tüm dünyada 8 milyar insan evinde…

Artık insanların bir araya gelmesi uzun bir süre için mümkün görünmüyor. Bayram alışverişleri, Salı pazarları, AVM gezmeleri ve alışverişleri, sinema, tiyatro, piknik, plaj, dağ yürüyüşleri, kafelerde çay-kahve- limonata içmeler, dışarıda restaurantlarda yemek yemeler, arkadaşlarla cafe-bistrolarda yeme içmeler, plaj yürüyüşleri artık durdu. Hatta iftar yemekleri, yaklaşan bayramlarda ev ziyaretleri, yemek ziyafetleri uzun bir zaman bitti, olmayacak.

Ancak…

Yaşam sürüyor, sürecek, sürmeli de… Sosyal olarak ailemiz dışında kimseyle doğduğumuz günden bugüne kadar yaptığımız şeyleri yapamayacağız. Artık yeni bir döneme girdik. Yaşamak zorundayız, günlük, haftalık, aylık ihtiyaçlarımızı bir şekilde almak, alışveriş yapmak zorundayız. Ayrıca 20 yaş altı ve 65 yaş üzeri olanlar için uzun zamandır süren bir sokağa çıkma yasağı var. Hatta bu sokağa çıkma yasağı hafta sonları ve resmi bayramlarda da tüm toplum için geçerli…

Peki ne yapacağız? İhtiyaçlarımızı nasıl karşılayacağız? Aslında tüm insanlık bunun çözümünü çok uzun zaman önce buldu: Elektronik Ticaret denilen, internet üzerinden yapılan mesafeli satış denilen uygulamalar sayesinde bu sorun çözülmüştü.

Artık insanlar iş yerinde, evde, otobüste aklınıza gelebilecek her yerde, ister telefondan, ister tabletten, ister bilgisayardan internete girerek alışveriş yapabilmektedir. Ayrıca günün her saatinde internete girip alışveriş yapabilme imkanı bulunmaz bir avantajdır. Günümüzde artık mağazaları tabana kuvvet dolaşma devri bitmiştir. E-ticaret sitelerinde sunulan seçeneklerin fazlalığı, mağazaya göre indirimli alışveriş yapma fırsatı hepimizi heyecanla online alışverişe yönlendiriyor uzun zamandır.

Virüs salgını nedeniyle evden çıkamamak, zaman tasarrufu, evden çıkmadan oturduğumuz yerden alışveriş yapmanın rahatlığı, ürün çeşitliliğini, fotoğraf ve videolar izleyerek ürünleri görebiliyor olmamız, neyi nereden alacağımızı öğrenebilmemiz, yorulmadan ayağımıza gelen hizmet, ürün çeşitliliği, ürünler ile ilgili yorumları görebilme, aynı ürün farklı marka karşılaştırmaları, teslimat kolaylığı tüketicileri online alışverişe çeken en önemli unsurlar olarak karşımıza çıkıyor.

Onlarca çeşidin yanında online alışverişte bir de daha uygun fiyata ürün bulmak hepimize inanılmaz heyecan veriyor. İnternet üzerinden araştırma yapan bir çok tüketici online olarak istedikleri ürünlere hemen sahip olabiliyorlar. Hem keyifli, konforlu ve güvenli alışveriş yapıyorlar hem de çok uygun fiyat avantajlarına sahip oluyorlar.

Beğendiğimiz bir ürünü incelerken sunulan "ikinci ürüne yüzde 50 indirim" veya alternatif olarak yanında bir hediye ürün vermek gibi kampanyalar tüketiciye çok cazip geliyor.

Alışveriş yapmak adeta hepimiz için bir tutku, zamanımız ise dar. Özellikle son günlerde evde kalmak zorunda olmamız, bazen hediyeyi son dakikaya bırakmak, bazen de AVM'lerde harcanan zamanın aileye tercih edilmesi, online alışverişe yönelmemizde en büyük nedenler arasında. Gelişen teslimat sistemleri ile artık bilgisayar başından aldığımız bir ürün aynı gün ve hatta saatler içerisinde kapımızda olabiliyor. Neyse ki seçebileceğimiz teslimat yöntemleri sayesinde hızlı, hasarsız haftanın her günü 7/24 hizmet veren teslimat tercihi de yapabiliyoruz.

"İnanılmaz yoğunum, evden çıkamıyorum alışveriş yapmaya zamanım yok” diyen tüketiciler, mobil uygulamalar üzerinden e-ticaret sitelerine veya mağazaların internet sitesine giriş yaparak alışveriş yapabiliyor. Koştur koştur mağaza gezip zaman kaybetmek istemeyen tüketiciler, tek bir tuşla cep telefonları üzerinden diledikleri ürünlere hemen kavuşabiliyor.

İhtiyacımız olan ürün farklı mağazalarda satışta ise, hemen kısa bir internet araştırması ile karşılaştırma yapabilme imkanımız var. Bunun için mağaza mağaza dolaşmamıza gerek yok Mesela gezi amaçlı gittiğiniz Amerika’da almayı planladığınız bir cep telefonunun fiyatlarını internet üzerinden Türkiye’deki alışveriş sitelerinden hatta Hong Kong’taki satış sitelerindeki fiyatlarını karşılaştırabiliyorsunuz.

Yani artık modern dünya insanı evinden e-ticaret kanalıyla her türlü alışverişi yapabiliyor.

E-Ticaret kapsamında internet üzerinde neler yapabiliriz?

Herşey…

İnternet üzerinden evet evet herşey alınıp satılabilir. Bunun sınırı yok diyebiliriz. Her türlü mal, her türlü hizmet alınıp satılabilir. Yemek siparişinden dünyanın her yerine uçak biletine kadar herşey, hatta 2. El ürün alış verişleri de internet üzerinden yapılmaktadır.

E-Ticaretin dezavantaşları var mıdır?

En çok dezavantaj olduğu düşünülen konu alınacak ürünlerin denenmeden, görmeden alınacak olmasıdır. Giyim alışverişlerinde kıyafetlerin denenmeden alınması bazı durumlarda dezavantaj olmaktadır. İade ve değişim gibi imkanlar sunulsa bile beğenilen giysinin kişide hoş durmaması internet alışverişinin olumsuz bir yanıdır. Yine teknolojik ürünlerin bozuk çıkma gibi ihtimalleri bulunmaktadır. İnternet alışverişinin bir diğer olumsuz özelliği de sabırsız kullanıcıları ilgilendirmektedir. Aldığınız ürün anında elinize ulaşmaz ve beklemek durumunda kalırsınız. Bu da acil ihtiyacı olan kullanıcılar için olumsuz bir durum olmaktadır.

İnternetten sipariş edilen bir ürün ile ilgili problem çıktığında değişim ve iade süreciyle ilgili aksaklıklar yaşayabilirsiniz. Herhangi bir müşteri temsilcisine ulaşamamak, ürünle ilgili bir çözüm bulamamanıza neden olur. En önemli dezavantajı ise, her alışveriş sitesinin güvenilir olup olmadığının bilinememesidir.

Yukarıdaki olumsuzlukları yaşamak istemiyorsanız daima bilindik alışveriş sitelerinden ya da ürün markalarının kendi sitelerinden alışveriş yapmak daha sağlıklı olacaktır.

Her yerde olduğu gibi internette de dolandırıcılar vardır ve siz de internet alışverişi yaparken dolandırılabilirsiniz. Bunun için ise size arayanların veya mesaj gönderenlerin link attıkları internet sitelerinden değil, sizing bulduğunuz ve sizin girdiğiniz, bilindik internet sitelerinden alışveriş yapmalısınız.

Hukuksal Olarak Elektronik Ortamda Sözleşmeler

En genel tanımı ile sözleşme, belirli bir hukuki sonuç doğurmaya yönelmiş olan iki veya daha fazla tarafın birbirine uygun karşılıklı irade beyanlarından oluşan hukuki bir işlemdir. Her gün belki de hiç konuşmadan gazete almamız sözleşme olduğu gibi bir ev kiralamamız ya da bir konser bileti satın almamız da bir sözleşmedir. İnternetten yemek veya çiçek sipariş etmek, seyahat ya da konser bileti almak sıklıkla yapılan bir hukuki işlemdir, yani sözleşmedir.

Neden elektronik ortamda sözleşme?

1. Zamandan tasarruf

2. Kolay karşılaştırma

3. Mal ve hizmetlere kolay ulaşım

4. Mesafelerin engel olmaktan çıkması

5. Diğer bir çok neden

Aslınada E-Sözleşme, taraf iradelerinin elektronik ortamda yani yüz yüze gelmeksizin karşılaştığı ve uyuştuğu elektronik ortamda kurulmuş sözleşmelerdir

ELEKTRONIK ORTAMDA KURULAN SÖZLEŞMELERDE AKDIN ZAYIF TARAFININ KORUNMASI

Tüketicinin Korunması İhtiyacı İnternet üzerinden sınır ötesi sürümlerin fayda ve zararları da bulunmaktadır. Zaman ve masraflardan tasarrufun yanında sözleşmenin yapılması ve icrası aşamasında İnternete has birtakım riskler de vardır. Bunlardan ilki, vaad edilen mal ya da hizmetin hiç ya da gereği gibi ifa edilmemesidir. Uzakta olan satıcı ile doğrudan temasın olmaması nedeniyle, alınanın iadesi ya da değiştirilmesi talepleri de bir başka problemli alandır. Başka bir ülkeden mal ya da hizmet alan tüketicinin maruz kalacağı bir diğer güçlük de ortaya çıkacak uyuşmazlıklarda kendi ülke hukukunun uygulanmamasıdır. Bu bir risktir.

Türkiye’de e-ticaret ile yapılan tüm alım satımlarda, biz tüketiciler korunmaktayız. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a göre “tüketici”, ‘ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek veya tüzel kişiyi’ ifade etmek için kullanılmıştır.

TÜRKİYE’DEKİ HUKUSAL DURUM:

Konunun tüketicilerin korunmasında özel bir önem taşıması ve özel bir düzenleme gereği dolayısıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde 6502 sayılı yeni Tüketicinin Korunması Yasası’nı kabul edilmiştir.

Elektronik ortamda akdedilecek sözleşmelere ilişkin olarak Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un tercih ettiği kavram ‘mesafeli sözleşmedir.’

TKHK m.28/1: Mesafeli sözleşme, satıcı veya sağlayıcı ile tüketicinin eş zamanlı fiziksel varlığı olmaksızın, mal veya hizmetlerin uzaktan pazarlanmasına yönelik olarak oluşturulmuş bir sistem çerçevesinde, taraflar arasında sözleşmenin kurulduğu ana kadar ve kurulduğu an da dâhil olmak üzere uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle kurulan sözleşmelerdir.

Mesafeli sözleşmelerde Avrupa Birliğinde olduğu gibi, ayrıntıları yönetmeliklerle belirlenecek konularda teklifin kabulünden önce tüketici bilgilendirilmek zorundadır. Aynı zamanda siparişinin onaylanması hâlinde de ödeme yükümlülüğünün bulunduğu konusunda uyarılmalıdır.

Bu durum, mesafeli sözleşmelerde sıklıkla karşımıza çıkan bilgilendirme yükümlülüğüdür ve tüketicinin bilgilendirildiğinin ispatı da satıcı ya da sağlayıcıya aittir.

TKHK m.3: Sağlayıcı: Kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere ticari veya mesleki amaçlarla tüketiciye hizmet sunan ya da hizmet sunanın adına ya da hizmet hesabına hareket eden gerçek veya tüzel kişiyi ifade eder. Satıcı ya da sağlayıcı, siparişten sonra taahhüt edilen süre içinde edimini yerine getirmelidir. Mal ya da hizmetin sağlanması için de mesafeli satışlarda azami bir süre öngörülmüştür. Bu süre 30 günü geçemez. Eğer bu süre aşılır ise bu hâlde tüketici sözleşmeyi fesih hakkına sahiptir.

Mesafeli satışlarda tüketici, satın aldığı mal ya da hizmeti kontrol etme imkânına sahip değildir. Bu nedenle görmediği ya da sadece görsellerini gördüğü bir mal ya da hizmeti şartsız bir şekilde almaktan vazgeçebilir, yani cayabilir. Kanun, tüketiciye hiçbir gerekçe göstermeksizin 14 günlük bir cayma hakkı tanımıştır (m. 48/4). Bu cayma hakkı çok önemli bir haktır. Ayrıca tüketici cayma hakkının varlığı konusunda bilgilendirilmelidir. Eğer bu bilgilendirme yapılmamışsa bu hâlde bu 14 günlük süre ile de bağlı değildir. Ancak tüketiciye verilen bu cayma hakkı sonsuza kadar da devam etmez, her hâlükârda cayma hakkının bittiği ilk 14 günlük süreden bir yıl sonra sona erer.

Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği’nde tüketiciye tanınan cayma hakkı, bazı mal ve hizmetler bakımından sınırlanmıştır.

Bu sınırlamalar, fiyatı finansal piyasalardaki dalgalanmalara bağlı olarak değişen satıcı ve sağlayıcının kontrolünde olmayan mal ve hizmetlere, tüketici istek ve ihtiyaçlarına ilişkin olarak hazırlanan ürünlere, çabuk bozulabilecek, ambalajı açıldığında hijyen bakımından tehlikeli olabilecek ürünlere, teslimden sonra başka ürünlerle karışabilen ürünlere, dijital ürünlere, gazete dergi gibi süreli yayınların teslimine, elektronik ortamda teslim edilen ürünlere ve cayma hakkı süresi sona ermeden tüketicinin talebi ile ifa edilmeye başlanmış ürünlere ilişkin sözleşmelerde aksi kararlaştırılmadığı sürece cayma hakkı kullanılamaz. Esas itibarıyla tüketici karşısında satıcı sorumlu tutulmakta iken satıma aracılık edenler varsa bunlar da satıcı veya sağlayıcı ile yaptıkları sözleşmeye aykırı fiillerinden dolayı sorumludur.

Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği de elektronik ortamdaki sözleşmelere ilişkin düzenlemeler getirmiştir. Yönetmelik hükümlerine göre, tüketici, sözleşmenin kurulmasından önce, sözleşmenin konusu, mal ya da hizmetin temel nitelikleri, satıcı ya da sağlayıcının adı, unvanı, irtibat bilgileri, temsilcileri, şikâyetin iletileceği iletişim bilgileri, mal ya da hizmetin vergiler de dâhil toplam fiyatı ya da son fiyat hesaplanamıyor ise buna ilişkin ek ödeme çıkabileceği uyarı, ilave maliyetler, şikâyetlerin çözüm yöntemleri, cayma hakkının varlığında bunun kullanım usulü, cayma hakkının kullanılmadığı durumlarda kaybedileceği, tüketici tarafından ödenmesi gereken depozito ve teminatlar, dijital içeriklerin korunmasına yönelik teknik koruma önlemleri, dijital içeriğin hangi donanımla çalışması gerekeceğine ilişkin bilgi, uyuşmazlıklarda Tüketici Mahkemesi ve Tüketici Hakem Heyetlerine başvurulabileceği konusunda bilgilendirilmelidir.

Sözleşme öncesi tüketicinin bilgilendirildiğinin ispatı, satıcı ya da sağlayıcıya aittir.

İnternet Alışverişinde Bilinmesi Gereken Tüketici Hakları

Tüketiciler bazı durumlarda mağdur olmakta ve böyle zamanlarda bazı kullanıcılar ne yapacağını bilememektedirler. Online alışverişte de yukarıda belirttiğimiz gibi tüketicilerin bazı hakları bulunuyor.

Öncelikle bilinmelidir ki, satın alma işlemi en temel anlamda yasanın 4077 sayılı tüketicilerin korunması kanununda devlet tarafında korunmaktadır. Ancak e-ticaret denilen online alışverişler 6 Mart 2011 tarihinde yayınlanan 4077 sayılı kanunun 9/A maddesi gereğince “Mesafeli Satış Sözleşmesine Dair Yönetmenlik” koruma altına alınmıştır.

1) İade (Cayma) Hakkı

İade hakkı, internetten alışveriş yapan tüketicilerin en önemli haklarından biridir. Yönetmelikte belirtilen 7. Maddeye göre, satın alınan bir ürün 14 gün içinde iade edilebilir. Aynı zamanda tüketici hiçbir açıklama yapmadan satın aldığı üründen cayabilir.

2) Ayıplı Ürün/Hizmet

Satın alınan ürünün aslı ile eşleşmemesi ve belirtilen özelliklere sahip olmaması olarak tanımlanabilir. Ayıplı ürünler satın alınan üründe ilk anda bir hasar ve sorun oluştuğunda ortaya çıkmaktadır. Bir elbise satın alındığında, elbise yırtık olarak gönderildiyse bu ürün ayıplı bir üründür. Buna açık ayıplı ürün denmektedir. Bu konuyla ilgili yasalar da mevcuttur. Tüketici bu hizmeti 30 gün içinde satıcıya bildirmekle yükümlüdür. Haber vermesi dahilinde şirket tarafından aynı ürünün sağlam olanı ile gönderimi sağlanacaktır. Ancak bu ürün kişiye bir zarar verdiyse o zaman kişi, firmadan tazminat alma hakkına sahip olacaktır. Bir diğer ayıplı ürün ise gizli ayıp olarak nitelendirilen ürünü kullanmaya başladıktan sonra ortaya çıkan problemlerdir. Örneğin bir ürünü belirtilen talimatlara göre kullanmanıza rağmen zaman içinde ortaya bir hasar çıkıyorsa bu gizli ayıptır. Bu ürünün teslim etme hakkı da 2 yıldır.

Diğer bir adı ile garanti süresidir. Bu süre içinde kişiden kaynaklanmayan hasarlı ürün firma tarafından yenisi ile değiştirilerek tüketiciye sunulmaktadır.

3) Tüketici Sorunları, Hakem Heyeti

Bir tüketici karşılaştığı problemle ilgili firma yetkilileriyle görüşmesinden sonuç alamaz ise tüketici sorunları hakem heyetine başvurabilir, heyet tarafından da bir çalışma başlatılarak sonuç almaya yönelik girişimler başlar. 1 Ocak 2013 tarihinde yapılan düzenleme ile bu heyete asgari parasal sınır 1.191,52 TL, üst sınır ise 3.110,58 TL olarak belirlenmiştir. Eğer hizmetin değeri 3.110,58 TL’nin üzerinde ise doğrudan tüketici mahkemesine başvurabilir.

4) Kargo Teslimatı Sırasında Tüketici Hakları

Tüketiciler ürünü teslim almadan önce herhangi bir teslimata dair imza atmamalıdır. Kargo görevlisinin yanında ürünü kontrol etmelidir. Ürün eksik, yanlış veya hasarlıysa kargo görevlisinden “Hasar Tespit Tutanağı” isteme hakkına sahiptir. Aynı zamanda fatura kontrol edilmesi eksik ise bunun da bildiriminin yapılması gerekmektedir.

5) Ön Bilgilendirme Formu ve Mesafeli Satış Sözleşmesi

Tüketiciler, internet sitesinden alışveriş yaptıkları sırada, ön bilgilendirme formu ve mesafeli satış sözleşmesi görme ve okuma hakkı bulunmaktadır. Bu sözleşmelerin internet alışveriş sitelerinde bulunması zorunludur. Tüketici genelde alışveriş yaparken bu sözleşmeleri okumadan onaylamaktadır. Ancak bu durumla tüketiciyi zaman zaman zor durumda bırakmaktadır. Bu sorunların önüne geçmek için her tüketici alışverişi tamamlamadan önce mutlaka ön bilgilendirme formu ve mesafeli satış sözleşmesini okumalıdır. Eğer bir internet sitesinde bu sözleşme yok ise o site şikayet edilmeli ve alışveriş yapılmamalıdır.

6) Satıcıdan İletişim Bilgileri ve Garanti Belgeleri Gibi Bilgileri Alma Hakkı

İnternet alışverişlerinde de tüketiciler garanti koşullarını öğrenme hakkına sahiptirler. Ayrıca firma sahibi internet sitesinde iletişim bilgilerini yazmakla yükümlüdür. İnternet sitesi sahibi tüzel kişi ise ticari ünvanını, gerçek kişi ise adı soyadı, telefon, adres ve e-posta gibi bilgilerini paylaşması gerekmektedir. Tüketicilerin bir ürünü satın alırken ürünün özellikleri, fiyatı ve ödeme şekli ile kargo firması gibi bilgileri ve garanti şartlarının ne olduğunu bilmesi gerekmektedir. Eğer bu bilgiler bulunmuyorsa hukuki yollara başvurma hakkına sahiptir. Tüketicilerin mutlaka alışveriş haklarının farkında olması ve bu sayede alışverişlerinden mağdur olmaması çok önemlidir.

7) Kişisel Verileri Kanununa Göre Firmanın Aydınlatma Yükümlülüğü:

Satıcı Firma, Kişisel Verileri Koruma Kanunu Gereği, gerekli aydınlatma yükümlülüğünü müşterinin hizmetine sunması, kişisel verilerin korunması için müşterinin sadece satış işlemiyle ilgili, fatura bilgileri ve adrese malın teslimi için bilgilerin alınıp sonra da bilgilerin yok edileceği konusunda alıcı/tüketiciyi bilgilendirmelidir. Aksi halde firma, müşteri tarafından 6698 Sayılı Kişisel Verileri Koruma Kanunu gereği, firmanın aydınlatma yükümlülüğünü yerine getirmediği, vatandaşın kişisel verilerini kullandığı gerekçesiyle KVKK Kuruluna şikayet edilebilir.

E-ticaret yapmak mı istiyorsunuz? E-ticaret için Şirket Kurmak Zorunlu Mudur?

Ürettiğiniz bir mal veya hizmet mi var? Satmak mı istiyorsunuz?

İnternet üzerinden satış yaparken, yaptığınız satışları faturalandırmanız gerekir. Başka bir deyişle vergi mükellefi olmalısınız. Kredi kartı ya da havale/EFT ile yapılan satış işlemlerinde fatura kesmeniz gerekeceği için böyle bir zorunluluk bulunmaktadır.

Aynı zamanda Sanal POS alabilmek ve işinizi yasallaştırabilmek için de vergi mükellefi olma zorunluluğunuz bulunur. Şimdilik küçük bir başlangıç yapmayı düşünüyorsanız, şahıs firması kurabilirsiniz. İlerleyen dönemlerde bu şirketi Limited Şirket’e ya da Anonim Şirkete de dönüştürebilirsiniz.

Önerim bu şekilde e-ticaret yapmak istiyorsanız mutlaka konu hakkında bilgi sahibi olan bir avukat ve mali müşavirle görüşmenizdir.

E-Ticaretle ilgili şikayetler nereye ve nasıl yapılır?

Tüketici hakları ile ilgili her türlü şikayetinizi, e-devlet üzerinden;

https://www.turkiye.gov.tr/gtb-ticari-elektronik-ileti-sikayet-sistemi üzerinden elektronik ortamda yapabilmek mümkündür. Bu durum hem zaman kazandırmakta hem de konu doğtudan Ticaret Bakanlığı üzerinden ele alınıp incelenmektedir.

Ayrıca yukarıda belirttiğimiz gibi şikayet konusu miktara gore şikayetler, Ilçe Tüketici Hakem Heyeti, Il Tüketici Hakem Heyeti ya da Tüketici Mahkemelerine yapılabilecektir. Yapılan tüm müracaatlar ücretsiz olup harçtan muaftır.

Tüketici hakları ile ilgili sorun yaşan herkesin şikayet ve müracaat öncesi mutlaka bir Avukata danışmalarını önerir, sağlık dolu günler dilerim.