Antalya'da geçmişte tsunami yaşandığına dair bazı kanıtlar bulunuyor. Tarihsel kayıtlara göre, antik dönemde yaşanan depremler sonucunda tsunami dalgaları oluşmuş ve bazı kıyı kentleri zarar görmüş. Ancak bu olaylar, günümüzdeki kadar yoğun yerleşim yerlerinin olmadığı dönemlerde yaşandığı için etkileri sınırlı kalmış.
Bizans İmparatorluğu kaynaklarında 500'lü yıllarda Antalya'da başka bir depremle karşılaştıklarını belirten Tarihçi Çağrı Yılmaz, “Bu depremde özellikle can kayıplarının yaşandığı açıkça yazılıyor. Günümüze yaklaştığımız zaman Kıbrıs'ta 1222 yılında gerçekleşen bir deprem yine özellikle Antalya'yı derinden etkilemiştir. Daha yakın tarihe geldiğimiz zaman 1468 yılında ufak çaplı bir deprem meydana geldiğini gördük. Bugünkü liman bölgesinde gerçekleşen büyük bir depremde Leonardo da Vinci kendi notlarında denizin yarıldığını, denizin 3 saat boyunca yok olduğunu not almıştır. Antalya'nın en büyük depremi 1741 yılında Rodos merkezli olmuştur. Bu depremde Finike bölgesinde büyük yıkım olmuştur. Bu depremin yaraları sarılmadan 1743 yılında büyük bir deprem oluyor. Depremlerin şiddeti ölçülemiyor ama 7'nin üzerinde olduğu tahmin ediliyor. Fransa Büyükelçiliği bunu not almıştır. Bu depremde konsolosluk yıkılarak konsolos ölmüştür” sözlerine yer verdi.
3 noktada tespit edildi
1926 yılında yine Antalya'da büyük bir deprem meydana geldiğini belirten Yılmaz, “Bu devletin kayıtları devlet arşivimizde vardır. Depremin yıkımının büyük olduğunu yazmaktadır. Biz bu belgeleri incelerken Türkiye'nin tarihsel sismik yapısını da inceledik. İlginç bir detayla karşılaştık. Biz yakın zamanda yaşadığımız büyük Kahramanmaraş depremine bir de tarihsel açıdan bakmak istedik. Araştırmamızda bu bölgede meydana gelen 3 büyük depremin ardından Antalya'da 3 ve 15 senelik zaman aşımıyla büyük Antalya depremlerinin gerçekleştiğini gördük. Örnek olarak 526 yılında meydana gelen Hatay depreminden 17 yıl sonra Antalya'da büyük bir deprem meydana geliyor. 1222 yılında meydan gelen Kıbrıs depreminden 10 yıl önce Adana, Hatay bölgesinde çok büyük bir deprem var. Yakın zamanda ise bizi de korkutan 1738 yılında büyük bir Malatya, Hatay, Adana bölgesini etkileyen ciddi bir depremin 3 yıl ardından 1741 yılında Antalya'da deprem meydana geliyor. 1743 yılında gerçekleşen çok büyük bir depremle karşılaştık. Biz bunu 3 noktada tespit ettik” dedi.
“Özellikle deniz merkezli depremler Antalya'yı çok daha büyük etkileyecek”
Antalya Düşünce Platformu Kurucu Üyesi Prof. Dr. Mustafa Ertürk ise büyük depremlerin ardından Antalya'da yaşanan tsunami gerçeğini anlattı. Antalya'da gerçekleşen depremlerin daha çok deniz merkezli olduğuna dikkat çeken Ertürk, şöyle konuştu:
"Güneybatı Helen yayı üzerinde meydana gelen depremlerin Antalya'yı etkilediği gördük. Antik dönemdeki depremlere baktığımız zaman ise özellikle bir takım antik şehirlerin depremlerde değil sonrasında meydana gelen tsunamiden etkilendiğini gördük. Antalya için karasal depremleri sayabiliriz ama özellikle deniz merkezli depremler Antalya'yı çok daha büyük etkileyecek. Tsunaminin boyutunun ne kadar olacağını şu an için tahmin etmek çok zor. Nasıl bir alanda tahribat yapacak bilmek güç."
Güncel Durum ve Risk Değerlendirmesi
Uzmanlar, Antalya'nın tsunami riski taşıdığını belirtiyor. Özellikle Akdeniz'deki fay hatları ve Helen yayı üzerinde yaşanan depremler, tsunami oluşma potansiyelini artırıyor. Kandilli Rasathanesi'nin raporlarına göre, Kaş yarımadası ve Antalya Körfezi ile Mısır arasındaki bölgede 1-3 metre seviyesinde tsunami tehlikesi bulunuyor.
Prof. Dr. Naci Görür ise Antalya'nın her zaman tsunamiye maruz kalabileceğini vurgulayarak, Helen Kıbrıs yayının dalma batma zonlarının dünyada tsunami üreten faylardan olduğunu belirtiyor. Bu nedenle, Antalya'da tsunami riskinin ciddiye alınması ve gerekli önlemlerin alınması gerekiyor.
Alınması Gereken Önlemler
Tsunami riskine karşı alınması gereken önlemlerin başında, kıyı bölgelerinde yapılaşmaya dikkat etmek geliyor. Deniz seviyesine yakın yerlerde yapılaşmadan kaçınmak, tsunami dalgalarının etkisini azaltabilir. Ayrıca, tsunami uyarı sistemlerinin kurulması ve halkın bu konuda bilinçlendirilmesi de büyük önem taşıyor.
Tsunami anında ise yapılması gerekenler konusunda bilgi sahibi olmak hayat kurtarıcı olabilir. Tsunami uyarıları dikkate alınmalı, yüksek yerlere çıkılmalı ve denize yakın bölgelerden uzaklaşılmalıdır.
