Türkiye’nin Sürdürülebilir Turizm gündemi son hızıyla umut verici haberlerle bizi sevindirmeye devam ediyor! Anadolu ajansının haberine göre Küresel Sürdürülebilirlik Konseyi temsilcisi Dr. MiheeKang (Kendisi GSTC denetçi kursunda eğitim almış hepimizin hocasıdır) İzmir'in Ödemiş ilçesine bağlı Birgi Mahallesi’nin korunmuş mimari yapılarının kendisini inanılmaz derecede etkilediğini söylemiş. Mimari dokusunu asırlarca koruyan mahalle için, sürdürülebilir destinasyon belgesi için değerlendirme çalışmalarının başlayacağı bilgisi verilmiş.
Bu güzel haberi veren GSTC direktörü Dr. Kang aynı zamanda sürdürülebilir turizmde Türkiye’nin inanılmaz bir başarı kaydettiğini ifade etmiş.
Kültür ve Turizm Bakanlığı 25 Temmuz 2024 tarihinde bir genelge ile (2024/5) Türkiye Sürdürülebilir Turizm Programı 2. Aşama Belgesini almaları için son tarih 31.12.2025 olarak belirlendiğini duyurdu.
Bu ne anlama geliyor; Türkiye genelinde 24531 (Haziran 2024 verisidir) adet konaklama tesisinden halihazırda 1. Aşama belgesini alan yaklaşık 17000 konaklama işletmesi, 2025 yılı sonuna kadar 2. Aşama belgesini almak zorunda kalacak.
Sürdürülebilir turizm sertifikası, Küresel Sürdürülebilir Turizm konseyinin yayınlamış olduğu toplam 42 kritere göre verilmekte. Bu sertifikasyon Türk konaklama tesisleri için yumuşak geçiş amacıyla 3 aşamaya bölünmüştü. 1. Aşamada 14 kriter, 2.Aşamada 15 Kriter, 3. Aşamada 13 kriter olarak sertifika almadan önce Turizm geliştirme Ajansı (TGA) tarafından kriterlere uyum doğrulaması yapılarak belgelendiriliyor.
1.Aşama Sürdürülebilir Turizm Belgesinin alınması konaklama tesisleri için biraz ani olmakla beraber, Sürdürülebilir Turizmin beklentileri, genellikle denetim süreçlerinde işletmeler tarafından daha fazla idrak edildi.
1. Aşama belgelendirme sürecinde oteller denetime hazır olmak için neler yapmalıydı bir hatırlayalım:
- Büyüklük ve kapsamlarına uygun bir yönetim sistemi oluşturmaları gerekliydi. Bu yönetim sistemleri çevresel, sosyal, kültürel, ekonomik, kalite, insan hakları, sağlık, güvenlik, risk ve kriz yönetimi konularını ele alan ve sürekli iyileştirmeye dayanan uzun vadeli bir politika ve talimatlar bütünüydü. İşletmelere “Planla, uygula, kontrol et, Önlem al” döngüsü için yönetim sitemlerini uygulamalarını tavsiye ettik.
- Bir konaklama işletmesinin tabii olduğu tüm yasaların takip edilmesi, yasalara uygun faaliyet gösterip göstermedikleri kontrol ettik. Hatta bu vesile ile büyüklü küçüklü tüm işletmeler istisnasız “Sıfır Atık Belgesi” ve “MSF & MÜZFED” müzik lisanslarını almış olduklarından emin olduk.
- Sürdürülebilir Turizm faaliyetlerini icra ederken yönetim sisteminin geliştirmek için personelinin desteğini almış olduğuna, eğitimler ile sürdürülebilirlik faaliyetlerin bir parçası haline getirmelerini sorguladık.
- Konaklama işletmelerinde misafir şikayetlerinin ne kadar önemsendiğini ve ilgili düzeltmelerin yapılıp yapılmadığını kontrol ettik.
- İşletmelerin “Herkes için erişim” (engellilere uygunluk) uygulamalarını bakanlık tarafından belirlenen nitelikler yönetmeliğine uygun olarak yürütüldüğünü kontrol ettik.
- İşletmelerin satın aldığı ürünlerde yerel bölgesel tedarikçilere öncelik vermesini, satın alınan ürünlerde çevreye duyarlı materyaller tercih edilmesini ve daha az atık çıkartmaya yönelik satın almaların yapılmasını kontrol ettik.
- İşletmelerin; yerel bölgesel kültürel mirası misafirlerine tanıtmak için sarfettikleri çabayı sorguladık.
- Enerji ve Su tasarrufu yapmak için gerekli mekanizmaları oluşturduklarını, tüketimlerini izleyerek kayıt altına aldıklarını, somut hedefler ile tasarrufu yönettiklerini doğruladık
- Atık su kalitesini takip ettiklerinden, atık su yüzünden çevreye bir zarar vermediklerinden emin olduk
- Tüm atıklarını çeşitlerine göre izleyerek kayıt altına aldıklarını, atıklar nedeniyle çevrede olumsuz bir etki yaratmadıklarını, atıkları bertaraf ederken yasalara uyduklarını sorguladık
- Bütün bu faaliyetlerini şeffaf olarak raporlamalarını ve dünya ile paylaşmalarını istedik…
Çoğu bilinçli işletmenin, aslında dolaylı olarak uyguladığı faaliyetler olsa da bunların bir sistematiğe dönüştürülmesi, öncesinde kapsamlı bir hazırlık aşaması gerektirdi. Bu arada 5 odası ile Karı-Koca tarafından işletilen bir aile pansiyonu da 400 odalı yüzlerce personeli olan bir işletmede aynı kriterlere göre doğrulanarak belgelendirildi.
İşletmeler, başladıkları noktaya göre gelişme, ilerleme kaydetmesi beklentisi ile her yıl tekrar denetlenecek. Nasıl bir gelişmeden bahsediyoruz, hadi bir örnek verelim:
- İşletme tekrarlayan misafir şikayetleri ile doğu cephesindeki odalarından aşırı sıcak şikâyeti alıyor, klimaların tam kapasitede çalışmasına rağmen yetersiz iklimlendirme sorunu ile karşı karşıya kalmış. Bu şikayetleri bertaraf etmek için, doğu cephesindeki odalarına yansıtıcı cam filmi uygulayarak oda sıcaklığını 5-8 derece düşürmeyi başarmış. Bu sayede elektrik tasarrufu net olarak tüketimlerine yansıdığı gibi müşteri memnuniyeti oranını arttırmış.
Bu örnek tekrar denetim geçiren bir konaklama işletmesinde sürdürülebilirlik bilinci ile faaliyetlerini devam ettirdiği için takdir edilecektir.
Evet, konaklama işletmelerinin 2025 yılında 1. Aşamada değerlendirildikleri 14 kriteri sürdürdükleri ve geliştirdikleri tekrar sorgulanacak ve üzerine 15 kriter daha ilave olarak toplam 29 kriter için değerlendirme geçirecekler.
2.Aşama kriterleri neler?
Nasıl bir hazırlık yapmak gerekecek? Bir sonraki yazımda kapsamlı olarak anlatacağım.
Tekrar buluşuncaya kadar sürdürülebilir günler dilerim…
Mustafa ÜSTÜNSÖZ
