Marketler, bakkallar, büfeler, akaryakıt bayileri, sinema ve tiyatro gişeleri, taksiler… gibi alışverişin nakit yapıldığı alanlarda sahte banknotlarla karşılaşmak mümkündür. Uzmanlar bu nedenle alışverişlerde temkinli olunması; banknotların gerçeklik kontrollerinin yapılması uyarısında bulunuyor.
SAHTE PARA EN ÇOK NE ZAMAN PİYASAYA SÜRÜLÜYOR?
Sahte para piyasaya sürülme zamanları, çeşitli faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Ancak, genel olarak sahte para üretiminin ve piyasaya sürülmesinin arttığı bazı dönemler şunlardır:
-
Ekonomik Kriz Dönemleri: Ekonomik belirsizlikler ve zorluklar arttığında, sahte para üretiminde ve piyasaya sürülmesinde de artış gözlemlenebilir. Bunun sebebi, insanların sahte paraya yönelerek maddi sıkıntılarını hafifletmeye çalışmasıdır.
-
Seçim Dönemleri: Seçim dönemlerinde de sahte para üretiminde ve piyasaya sürülmesinde artış yaşanabilir. Bu durum, siyasi kaos ve belirsizlik ortamının sahte para üretenler tarafından suistimal edilmesinden kaynaklanabilir.
-
Bayram ve Tatil Dönemleri: Bayram ve tatil dönemleri gibi yoğun harcama yapılan zamanlarda da sahte para piyasaya sürülme riski artabilir. Bu durum, insanların alışveriş yoğunluğu ve dikkat dağınıklığı nedeniyle sahte parayı gerçek parayla karıştırmalarına yol açabilir.
-
Yüksek Enflasyonlu Dönemler: Enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde, paranın değeri düşer ve sahte para üretiminin karlılığı artar. Bu da sahte para üretiminde ve piyasaya sürülmesinde artışa neden olabilir.
Ek olarak, sahte para üreticileri yeni para tedavüle sürüldüğünde veya banknotlarda değişiklik yapıldığında da faaliyetlerini yoğunlaştırabilir. Sahteciler, yeni parayı taklit etmek için zamana ihtiyaç duydukları için, yeni para tedavüle girmeden önce sahte para üretimini artırabilirler.
Sahte paranın piyasaya sürülme zamanlarını belirleyen faktörlerin karmaşık ve değişken olduğunu unutmamak önemlidir. Bu nedenle, sahte paraya karşı her zaman tetikte olmak ve gerekli önlemleri almak gerekir.
Peki bir paranın sahte olup olmadığı nasıl anlaşılır?
Görsel Kontrol:
- Filigran: Banknotu ışığa tuttuğunuzda, banknotun ön yüzünde Atatürk portresinin ve arka yüzünde kupür değerinin filigran olarak görünmesi gerekir. Sahte banknotlarda filigran ya hiç görünmez ya da bulanık ve silik görünür.
- Güvenlik Şeridi: Banknotu ışığa tuttuğunuzda, banknotun ön yüzünde metalik şerit üzerinde banknotun kupür değerinin ve "TCMB" yazısının görünmesi gerekir. Sahte banknotlarda güvenlik şeridi ya hiç görünmez ya da metalik görünmez.
- Gizli Görüntü: Banknotu 45 derecelik açıyla ışığa tuttuğunuzda, banknotun ön yüzünde Atatürk portresinin içinde kupür değerinin gizli görüntü olarak görünmesi gerekir. Sahte banknotlarda gizli görüntü ya hiç görünmez ya da net görünmez.
- Mikro Baskı: Banknotun ön ve arka yüzlerinde bulunan yazılar ve desenler büyüteçle incelendiğinde net ve keskin görünmelidir. Sahte banknotlarda mikro baskılar bulanık ve silik görünür.
- Renk: Banknotların renkleri canlı ve gerçeğe yakın olmalıdır. Sahte banknotlarda renkler soluk ve mat görünür.
Dokunsal Kontrol:
- Kağıt Kalitesi: Gerçek banknot kağıdı pürüzsüz ve kaygan bir dokuya sahiptir. Sahte banknot kağıdı ise kaba ve hamurlu bir dokuya sahiptir.
- Kabartma Baskı: Gerçek banknotlarda Atatürk portresi, yazı ve desenler kabartma baskı ile yapılmıştır. Sahte banknotlarda kabartma baskı ya hiç yoktur ya da çok zayıftır.
Ultraviyole Işık Kontrolü:
- Gerçek banknotlarda ultraviyole ışık altında farklı renklerde parıltılar görülür. Sahte banknotlarda ultraviyole ışık altında ya hiç parıltı görülmez ya da gerçek banknottan farklı renklerde parıltılar görülür.
Sahte paradan korunmak için:
- Paraları dikkatlice inceleyin ve sahte para belirtilerine dikkat edin.
- Banknotların güvenlik özelliklerini öğrenin ve kontrol edin.
- Paralarınızı güvenilir kaynaklardan temin edin.
- Şüpheli gördüğünüz paraları bankaya veya polise bildirin.
Sahte para, hem bireylere hem de ekonomiye zarar verebilecek bir suçtur. Sahte paradan korunmak için gerekli önlemleri almak ve bu konuda bilinçli olmak önemlidir.
