Evrensel masallar engelsiz bir dünya için yeniden yazıldı

Tuğçe ODABAŞI-Hadican EROL/İSTANBUL,(DHA)- ZİHİN farklı bireylerle ilgili toplumda farkındalık yaratmak amacıyla küresel masallar 'Edebiyat ve Biz’ projesiyle dünyada ilk kez yeniden yorumlandı. İZEV'in (İstanbul Zihinsel Engelliler İçin Eğitim ve Dayanışma Vakfı) girişimiyle oluşturulan farkındalık temalı Dünya Klasikleri’nin ilki olan ‘Kırmızı Başlıklı Kız’ raflarda yerini almak için gün sayıyor. Kitabın tanıtım toplantısında konuşan İZEV Yönetim Kurulu Başkanı Merve Kılıç, ”Çocukların ayrımcılığa uğramadığı, eşitsizlikler nedeniyle hayatlarının zorlaşmadığı bir gelecek inşa etmek için hikayelerden daha güzel bir araç olamaz. Bizim hikayelerimiz de inşallah buna vesile olacak” dedi.

Küresel masalların yeniden kaleme alındığı 10 kitaplık farkındalık projesinin tanıtımı Engelliler Haftası’nda Sarıyer Down Town Cafe’de basın toplantısıyla yapıldı. Yüzyıllardır milyonlarca çocuğun hayal dünyasına eşlik eden kültür mirası masallar, zihin farklı bireylerle ilgili kalıplara meydan okumak için yeniden kaleme alınıyor. Kült kabul edilen masalları dünyada ilk kez ‘edebiyat dünyasında yeni nesil farkındalık yaratmak’ hedefiyle yeniden yorumlayan İZEV, farklılıkları ötekileştiren, ayrıştıran, dışlayan yargılara yeni bir yol gösteriyor.

Serinin ilk kitabı ‘Kırmızı Başlıklı Kız’da, hayvan hakları aktivisti down sendromlu kız çocuğunun hayvanlar üzerinde yapılan deneylere karşı mücadelesi anlatılıyor. Masalın yeni versiyonunda Kırmızı Başlıklı Kız ve ormanda karşılaştığı kurt arkadaş oluyor, hayvan haklarını savunmak için el ele veriyor ve bu masalın sonu kötü bitmiyor. Projenin ilk aşamasında 10 kitap hazırlandı ve resimlendi. Travmatik ögelerden arındırılarak kapsayıcı bir bakışla yeniden yorumlanan masallar ayrıştıran kalıpları kırma mesajı veriyor. Türkiye’de yayımlanacak kitaplar, ABD ve Avrupa’da da okuyucularla buluşacak.

"BU KLASİK ESERLER HEPİMİZİN HAYATINA BİR İZ BIRAKTI"

Toplantıda projeyi anlatan İZEV Yönetim Kurulu Başkanı Merve Kılıç, toplumda zihin farklı bireylerin ve özel gereksinimli kişilerin ayrıştırıldığına dikkat çekti. Kılıç, “Hepimizin iyi kahramanları bu klasiklerden birisiydi. Kimimiz Rapunzel'e kimimiz Kırmızı Başlıklı Kız'a özendik ve bu klasik eserler hepimizin hayatına bir iz bıraktı. Tabii ki sadece iz bıraktığı için ele almadık. Dedik ki biz bütün dünyada yaşanan sosyal meseleleri acaba bir edebiyat serisi ile nasıl ele alabiliriz? Faaliyet alanımız zihin farkı bireyler, özel gereksinimli kişiler. Dünyanın her yerinde ayrımcılık, damgalama çok uzun süredir devam ediyor. ‘Edebiyat ve Biz’ projesi Dünya Çocuk Klasikleri'nin her birine zihin ve beden farklı karakterlerle yeniden yorumladığımız, içindeki travmatik öğeleri ortadan kaldırmaya gayret ettiğimiz, örneğin içinde cadı olmayan, cinsiyetçi söylemler bulunmayan, hayvanlar üzerinde çeşitli korkutucu temaların olmadığı tamamen eşitlik barış umut ve adalet odaklı olayların gerçekleştiği bir kitap serisi” dedi.

“YARININ TOPLUMUNU İNŞAA EDECEKSEK ÇOCUKLARA YÖNELİK ÇALIŞMALARI ARTIRMAMIZ GEREKİYOR”

Kılıç, engelsiz bir dünya için yeniden kaleme aldıkları 10 kitaptan ilki olan Kırmızı Başlıklı Kız’ı şöyle anlattı:

“İlk kitabımız ‘Kırmızı Başlıklı Kız’. Kırmızı Başlıklı Kız'ın down sendromlu olduğunu düşünelim. Aslında kurdun onu yemeye çalıştığı bir olaydan çok öte, hayvanlar üzerinde deney yapılan bir laboratuvardan çıkmış ve insanlara acı çektirme yemini etmiş bir kurt. Hikaye, bir down sendromlunun olduğu gibi sevinçli, heyecanlı umutlu ve tamamen pozitif bir kız çocuğunun o kurtla birlikte hayvan hakları için mücadele ettiği bir hikayeye dönüşüyor. Daha önce video klibimizle, sanat sergilerimizle aslında milyonlarca kişiye ulaştık ama eğer problemimiz yarının toplumunu bütünleştirmekse, yarının toplumunu hep birlikte inşaa edeceksek, o zaman tabii ki çocuklara yönelik çalışmaları artırmamız gerekiyor."

“DOWN SENDROMU BİR CİNİ HAYAL ETTİK”

Gelecek için bugünün çocuklarına hikayelerin gücü ile seslendiklerini belirten Kılıç, ”Çocukların ayrımcılığa uğramadığı, eşitsizlikler nedeniyle hayatlarının zorlaşmadığı bir toplumu inşa etmek için hikayelerden daha güzel bir araç olamaz. Bizim hikayelerimiz de inşallah buna vesile olacak” diye konuştu.

Kılıç serinin diğer kitaplarından da bilgiler aktardı. Hikaye kahramanlarının özel gereksinimli bireylerden oluştuğunu söyleyen Kılıç, ”Kırmızı Başlıklı Kız'ı konuşuyoruz ama örneğin bizim bir de Keloğlanımız var. Keloğlanımız orijinal hikayede olduğundan çok farklı Asperger sendromlu. Bütün köye organik tarım ve hayvancılık konusunda yön veren bir delikanlı. Alaaddin’in Sihirli Lambası’nda Alaaddinimiz Şanlıurfa'da yaşayan bir genç ama en yakın arkadaşı olacak olan cin down sendromlu. Burada down sendromu bir cini hayal ettik" ifadelerini kullandı.

AYRIMCI DAVRANIŞLARI OKUL ÖNCESİNDE ORTADAN KALDIRMAK HEDEFLENDİ

Kitap serisiyle birlikte çocukların ayrımcı davranışı hayatlarından çıkarmalarını hedeflediklerini belirten Kılıç, şöyle devam etti:

”Karakterler çocukların hayatına olağan bir şekilde girecek ve bu ayrımcı davranışı daha okula başlamadan ebeveynlerin yardımıyla veya kendileri okuyarak bir şekilde ortadan kaldıracaklar. Sadece bir edebiyat projesi de değil, sanatın farklı alanlarında da ürünler çıkacak. Bu proje aslında dünyaya Türkiye'den bir farkındalık mesajı vermek için aday. Zihin ve beden farklı arkadaşlarımızla hem de onların aileleri ile birlikte onların bugüne kadar yaşadığı sorunların yarın diğer jenerasyonda yaşanmaması için umutla ve mutlulukla projenin ilk adımini attık.”

“ÜÇ SİLAHŞÖRLER KADIN HAKLARI İÇİN SAVAŞIYORLAR”

İnsanların projeye sahip çıkmasının çok önemli olduğunu vurgulayan İZEV Marka Direktörü Hakan Kural ise şöyle konuştu:

“Kahramanları özel gereksinimli gençlerimiz olacak şekilde 10 eser yeniden yorumlandı. Her eserde de dünyanın bence bundan sonraki dönemde büyük problemi haline gelecek olan doğa, çevre, insan hakları ile ilgili ana temalar belirlendi. Yani Don Kişot Dulcinea 'yı ararken Dulcinea diye ekolojik bir şehri arıyor aslında. Ya da Üç Silahşörler kadın hakları için savaşıyorlar. Bu kapsayıcı içeriğin dünya çapında da çok yaygınlaşacağına inandığımız için masallardaki travmatik öğeleri kaldırıp, kahramanları özel gereksinimli yapıp, içerikleri böyle yapmamızın dünya çapında çok başka yerlere açılacağını düşünüyoruz. Türkiye'den çıkan bir sosyal sorumluk projesi olarak çok gurur duyuyoruz. Yıllardır olan özel gereksinimli bireylerin davranışlarını tanımakla ilgili de bir arka planımız var. Dolayısıyla bu projeye dikkat çekmek çok önemli. İnsanların sahiplenmesi, toplumların bunu kucaklaması çok önemli diye düşünüyorum” dedi.

Farkındalık amaçlı Dünya Klasikleri arasında yer alan Alaaddin'in Sihirli Lambası kitabında 'Cin' karakterine ilham olan zihin farklı birey Tan Aytıs ise "Çocuklar gönül rahatlığı ile kitaplarımızı okuyabilirler" dedi.

KIRMIZI BAŞLIKLI KIZ'IN KONUSU

Babasının çalıştığı laboratuvardaki uygulamalara karşı çıkarak küçük bir kasabaya taşınmasından sonra Kırmızı Başlıklı Kız ormandaki büyükanne ile tanışır. Büyükanneye yemek götürdüğü bir gün kurt ile karşılaşır. Kurt laboratuvardaki deneylerden kaçtığını anlatınca Kırmızı Başlıklı Kız kurda ve diğer hayvanlara yardım etmeye karar verir. İkili hayvanların özgürlüğü ve hayvan hakları için birlikte çalışmaya başlar.

Rapunzel, Keloğlan, Pinokyo, Alaaddin’in Sihirli Lambası,Don Kişot, 3 Silahşörler, Robin Hood,Pamuk Prenses, Ada’nın Günlüğü (Özgün eser) proje kapsamında yayımlanacak diğer kitaplar arasında bulunuyor.

İLK ADIMLAR THE WALL İLE ATILDI

İZEV, 2018’de dünyanın en ünlü müzik gruplarından Pink Floyd’un kurucusu Roger Waters’u farkındalık çalışmalarının başlangıcı olan ‘Hayat ve Biz’ projesine dahil ederek önemli bir adım attı. ‘Another Brick in the Wall’u farkındalık projesinde kullanılmak üzere İZEV’e hediye eden Roger Waters, projenin ilk destekçisi ve hamisi oldu. Kült rock şarkısının farkındalık odaklı versiyonu ‘Yaşam Hakkı – Duvar’a 35 özel gereksinimli gencin katılımıyla video klip çekildi. Türkiye’den ünlü sanatçıların da gönüllü destek verdiği bu klip 2019’da gündem oldu.

İZEV’in ulusal ve uluslararası 22 ödül almaya hak kazanan ‘Hayat ve Biz’ projesi ‘Sanat ve Biz’ ile ‘Hayvanlar ve Biz’ adımlarıyla devam etti. ‘Sanat ve Biz’de dünyaca ünlü tablolar özel gereksinimli bireylerin modelliğinde yeniden yorumlandı. Eserler farkındalık amacıyla sergilendi.

‘Hayvanlar ve Biz’de ise en saf duygularla hareket eden özel gereksinimli bireylerin aynı duygularla eşleşen hayvanlarla fotoğraflarından oluşan sergiler düzenlendi.

Projenin üçüncü ayağı olan ‘Edebiyat ve Biz’de, dünyada ilk defa aralarında Kırmızı Başlıklı Kız, Pinokyo ve Rapunzel’in de olduğu 10 masal aracılığıyla kapsayıcılık konusunda yeni nesil farkındalık sağlanması amaçlanıyor.